به نقل از «ایران اکونومیست»

شکاف تورم حسی و تورم رسمی در ایران

تاریخ انتشار: ۸ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۵۲۲۴۰

تورمی که مردم حس می کنند با نرخ تورم اعلام شده توسط دولت اختلاف زیادی دارد. اما علت پیست؟

 بازوی پژوهشی مجلس شورای اسلامی در گزارشی به بررسی دلایل تفاوت درک مردم از تورم و نرخ رسمی تورم اعلام‌شده ازسوی نهادهای آماری پرداخته است. عدم انطباق تورم اعلام‌شده توسط نهادهای آماری با نرخ تورم احساس‌شده توسط افراد جامعه یکی از مسائلی است که در سال‌های اخیر تشدید شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

براساس افکارسنجی انجام‌شده در مرکز پژوهش‌های مجلس در مردادماه۱۴۰۱، میانه نرخ تورم احساس شده توسط مردم ۸۶درصد بوده است. این درحالی است که بانک مرکزی و مرکز آمار نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه این ماه را به‌ترتیب ۴۶ و ۵۱درصد اعلام کرده‌ بودند.

 

نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که تفاوت در نرخ تورم احساس‌شده و نرخ تورم اعلامی نهادهای رسمی در میان‌مدت به آمارهای رسمی کشور خدشه وارد می‌کند. از طرفی با توجه به اینکه مطالعات مختلف نشان می‌دهد انتظارات تورمی شکل‌گرفته افراد متاثر از درک افراد از تورم در گذشته است، سیاستگذار پولی برای اجرای سیاست پولی باید نرخ تورم احساس‌شده افراد را به‌طور مستمر رصد کند. در گزارش مرکز پژوهش‌ها، از دو منظر علل فنی مربوط به نحوه محاسبه شاخص بهای مصرف‌کننده و همچنین علل رفتاری و روانی، سعی شده است تا این تفاوت توضیح داده شود. الگوهای متفاوت مصرف افراد و گروه‌های جمعیتی، نحوه محاسبه شاخص و ذهنیت متفاوت افراد درخصوص نحوه لحاظ رشد قیمت مسکن در شاخص قیمت مصرف‌کننده، از مهم‌ترین دلایل فنی این تفاوت هستند. همچنین در نظر گرفتن اقلام خریداری‌شده روزمره به‌جای کل سبد توسط افراد و لحاظ وزن بالاتر برای قیمت‌های افزایشی از مهم‌ترین علل رفتاری این تفاوت هستند.

 

 

 

اختلاف تورم رسمی و حسی در ایران و جهان

 

 

اقتصاد ایران در بیش از پنجاه سال گذشته درگیر نرخ های تورم بالا و دورقمی بوده است و از این حیث رکورددار تداوم نرخ‌های تورم دورقمی در دنیاست. این موضوع سبب شده است نرخ تورم بالا مهم‌ترین چالش در حوزه سیاستگذاری اقتصادی در کشور باشد. صرف‌نظر از علل نرخ تورم بالا در اقتصاد ایران، یک مساله جدی درخصوص نرخ تورم درک متفاوت نرخ تورم اعلامی توسط نهادهای آماری است. براساس افکارسنجی انجام‌شده در مرکز پژوهش‌های مجلس در مردادماه1401، میانه نرخ تورم احساس‌شده توسط مردم 86درصد بوده است. این درحالی است که بانک مرکزی و مرکز آمار نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه این ماه را به‌ترتیب 46 و 51درصد اعلام کرده بودند. این ارقام نشان‌دهنده دو واقعیت مهم است. اول اینکه نرخ تورم احساس‌شده توسط مردم تفاوت قابل‌توجهی با نرخ تورم اعلامی نهادهای رسمی دارد و دوم، خود نرخ‌ تورم نهادهای رسمی نیز با یکدیگر اختلاف دارند.

 

 

 

باید توجه کرد که اختلاف بین تورم احساس‌شده از جانب مردم و تورم رسمی اعلامی از سوی نهادهای رسمی، تنها مختص ایران نیست و در سایر نقاط دنیای نیز موضوعیت دارد. به این ترتیب که نرخ تورم احساس شده در اتحادیه اروپا و کانادا و حتی ژاپن به‌مراتب بالاتر از نرخ تورم رسمی آنها بوده است. مثلا درحالی‌که در اتحادیه اروپا در سال2021 نرخ تورم نزدیک به صفر بوده، احساس مردم از تورم نزدیک به 5درصد بوده است. این موضوع با شدت کمتری در کانادا نیز وجود داشته است. با این‌حال در این کشور نرخ تورم احساس‌شده در بیشتر اوقات منطبق بر نرخ تورم هدف بانک مرکزی بوده که این موضوع اعتبار بانک مرکزی در سیاستگذاری پولی را نشان می‌دهد.

 

 

 

در ژاپن نیز با وجود نوسان نرخ تورم رسمی حول صفر درصد، نرخ تورم احساس شده نزدیک به 5درصد بوده است با این‌حال نکته خاص اقتصاد ایران این است که به‌جز تفاوت ذهنیت مردم از تورم و نرخ تورم اعلامی نهادهای رسمی، خود نرخ‌های تورم اعلامی توسط دو نهاد آماری نیز بعضا تفاوت‌های قابل‌توجه دارند. درواقع قبل از پاسخ به این سوال که چرا درک مردم از نرخ تورم با نرخ رسمی تورم کشور متفاوت است، باید اول مشخص کرد که کدام‌یک از این دو نوع نرخ تورم که از سوی نهادهای آماری اعلام می‌شود، واقعا از نرخ تورم تحمیل‌شده به خانوارهای کشور نمایندگی می‌کند. در سال‌های اخیر و در دولت‌های مختلف، بسته به اینکه نرخ تورم کدام‌یک از این نهادها کمتر بوده، آمار نرخ تورم آن نهاد توسط دولتمردان به‌عنوان عملکرد دولت ارائه شده است.

 

 

نکته‌ای که نمی‌توان آن را کتمان کرد آن است که ارائه عملکرد سیاستگذار براساس نرخ تورم پایین‌تر، هرچند از منظر ارائه عملکرد راهگشاست، با این‌حال سیاستگذار باید این نکته را در نظر داشته ‌باشد که براساس مطالعات مختلف بین‌المللی، فعالان اقتصادی نرخ تورم انتظاری خود را نه براساس اعلام نهاد آماری بلکه براساس احساسشان از تورم گذشته تعدیل می‌کنند. درواقع ارائه نرخ تورم پایین‌تر صرفا در منازعات سیاسی کاربرد داشته و اگر هدف سیاستگذار سیاست‌های اقتصادی است به‌جای نرخ تورم رسمی نرخ تورم احساس‌شده توسط مردم موضوعیت دارد و چنانچه بیان شد این نرخ مستقل از نرخ تورم اعلامی نهادهای رسمی است. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه و تورم کل اعلامی مرکز آمار و بانک مرکزی در سال‌های اخیر تفاوت قابل‌توجهی داشته‌اند. اختلاف نرخ تورمی اعلامی این دو نهاد تابعی از نرخ تورم است و هرچه نرخ تورم بالاتر رفته اختلاف این دو نهاد آماری نیز بیشتر شده است. هرچند روند کلی نرخ تورم این دو نهاد یکسان است، با این‌حال تفاوت در نرخ تورم اعلامی آنها و گرایش سیاستگذاران به ارائه نرخ تورم پایین‌تر، همواره ابزاری برای بهتر نشان دادن عملکرد سیاستگذار بوده است.

 

 

 

پیشنهادهای سیاستی

 

 

مرکز پژوهش‌های مجلس، پس از برشمردن علل فنی و همچنین روانی تفاوت در نرخ تورم رسمی و تورمی که مردم احساس می‌کنند، پیشنهادهایی را برای برطرف کردن این مشکلات ارائه داده است. الگوی مصرف متفاوت افراد و گروه‌های مختلف جمعیتی نشان می‌دهد که نرخ تورم که میانگینی از رشد قیمت‌ها در کل اقتصاد است، لزوما گروه‌های مختلف را نمایندگی نمی‌کند. مرکز پژوهش‌ها پیشنهاد کرده است که تورم رسمی برای گروه‌های مختلف برای گروه‌های مختلف جمعیتی (نرخ تورم شخصی) محاسبه و منتشر شود. همچنین این گزارش پیشنهاد کرده است که محاسبه و انتشار تورم باید براساس شاخص قیمت روزمره (EPI) و شاخص قیمت درک‌شده (PePI) باشد. شاخص قیمت روزمره (EPI)، با درنظرگرفتن اقلام خریداری‌شده روزمره به‌جای کل سبد، محاسبه می‌شود.

 

 

 

درواقع افراد برای بیان درک خود از تورم به رشد قیمت کالاهایی که به‌صورت متداول خریداری می‌کنند، رجوع می‌کنند. ازسوی دیگر مختلف نشان می‌دهند افراد در زمان اعلام احساس خود از نرخ تورم در مقایسه با قیمت‌های کاهشی یا ثابت، بیشتر به قیمت‌های افزایش‌یافته توجه می‌کنند. بر این اساس در این مطالعه در شاخص‌های معمول محاسبه تورم، برای قیمت‌های افزایشی وزن بیشتری در نظر گرفته شد و بر این اساس شاخص قیمت درک‌شده (PePI) و نرخ تورم درک‌شده محاسبه شده است. بازوی پژوهشی مجلس همچنین پیشنهاد داده است که برای کمترشدن شکاف بین تورم رسمی و تورمی که توسط مردم حس می‌شود، باید درباره مفهوم تورم و روش محاسبه آن آموزش عمومی صورت گیرد.

 

 

منبع: دنیای‌اقتصاد 

برچسب ها: تورم ، جامعه ایران ، آمار ، مجلس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: تورم جامعه ایران آمار مجلس گروه های مختلف نرخ تورم اعلام نهادهای آماری نرخ تورم رسمی مرکز پژوهش ها نرخ تورم نرخ تورم نرخ تورم بانک مرکزی شاخص قیمت قیمت ها دو نهاد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۵۲۲۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تأکید رئیسی بر رسمی شدن تجارت غیر رسمی میان ایران و پاکستان

رییس جمهور از فعالان اقتصادی و تجار ایران و پاکستان خواست تلاش خود را برای بالفعل کردن ظرفیت‌های متقابل مضاعف کنند. - اخبار سیاسی -

به گزارش حوزه دولت خبرگزاری تسنیم، سید ابراهیم رئیسی شامگاه سه‌شنبه به وقت محلی، در ادامه برنامه‌های دومین روز سفر به پاکستان، با حضور در دانشگاه کراچی، در اجتماع جمعی از نخبگان، فرهیختگان، فعالان اقتصادی و علمای مذهبی این شهر، دیدارها و رایزنی‌های صورت گرفته میان مقامات دو کشور در اسلام‌آباد را در راستای توسعه روابط اقتصادی، تجاری، فرهنگی، علمی و فناوری میان دو کشور سودمند و مفید توصیف کرد.

رئیس جمهور با بیان اینکه روابط دو کشور فراتر از همسایگی، در تاریخ، تمدن، فرهنگ و اعتقادات مشترک دو ملت ریشه دارد و پیوندی ناگسستنی میان دو ملت ایجاد کرده است، افزود: ارادت دو ملت به شخصیت نامدار و نام‌آوری چون امام خمینی (ره) ناشی از روحیه خداخواهی، ضداستکباری و ضد استعماری ایشان است و مردم دو کشور امام راحل را مظهر خداخواهی، عدالت‌خواهی و شخصیتی می‌دانند که در مقابل زیاده‌خواهی نظام سلطه ایستادگی کرده و ملت بزرگ ایران را به پیروزی رسانده است.

رئیسی همچنین اقبال لاهوری را شخصیتی با روحیه ضداستعماری، ضداستکباری، عدالت‌خواه، استقلال‌طلب و مورد احترام جهان اسلام و مردم کشورهای ایران و پاکستان توصیف و تصریح کرد: شخصیتی چون محمدعلی جناح نیز به دلیل برخورداری از همین روحیات و خصوصیات به نماد استقلال‌خواهی و ظلم‌ستیزی مردم پاکستان تبدیل شد و مانند سایر شخصیت‌های ضداستکباری و عدالت‌خواه مورد احترام و توجه مردم دو کشور و ملل مسلمان بوده و خواهد بود.

رئیس جمهور با اشاره به پایبندی جمهوری اسلامی ایران به شعارها و آرمان‌های انقلاب اسلامی، از جمله آزادی و استقلال‌خواهی گفت: با وجود گذشت 45 سال از پیروزی انقلاب، مسئله آزادی قدس و احقاق حقوق ملت فلسطین همچنان مورد توجه و تاکید مردم ایران قرار دارد.

رئیسی با بیان اینکه تصور و تلاش آمریکا و برخی کشورهای غربی در راستای امنیت‌آفرینی برای رژیم صهیونیستی با عادی‌سازی روابط با برخی کشورهای منطقه با شکست راهبردی مواجه شده است، افزود: اساس رژیم صهیونیستی بر ظلم و تجاوز قرار دارد؛ اشغال و تجاوز بر اساس هیچ کدام از نظامات بین‌المللی برای اشغالگر و متجاوز مشروعیت و مالکیت ایجاد نمی‌کند، چه اشغال یک روز باشد و چه 75 سال، به تصریح همه معاهدات بین‌المللی و نظامات حقوقی محکوم است و اشغالگر باید سریعا اخراج، محاکمه و مجازات شود.

رئیس جمهور مقاومت و ایستادگی را در برابر سازش و تسلیم، راهبردی به ثمر نشسته دانست و با اشاره به دستاوردهای مقاومت در برابر نظام استکبار و تجاوز و جنایات رژیم صهیونیستی تصریح کرد: راه‌حل رفع مشکلات جهان اسلام و جلوگیری از تداوم جنایات رژیم صهیونیستی و ظلم‌های نظام سلطه وحدت و انسجام در امت اسلامی و پرهیز از تفرقه و جدایی است.

رئیسی با اشاره به راهبرد امام راحل و رهبر معظم انقلاب برای حل مشکلات جهان اسلام از طریق وحدت، انسجام و مقاومت، از شکوه برگزاری راهپیمایی روز قدس امسال در همه امت اسلامی و همینطور گسترش آن به کشورهای غیر اسلامی و مشارکت انسان‌های آزاده گفت و افزود: رژیم صهیونیستی با وجود حجم بی‌سابقه جنایاتش در غزه تا امروز به طور کامل شکست خورده، زیرا نتوانسته است به هیچ یک از اهداف اعلامی‌‌اش برسد و در مقابل این مردم مظلوم و مقاوم غزه هستند که با مقاومت خود پیروزی را در این میدان نصیب خود کرده‌اند.

رئیس جمهور جنایت رژیم صهیونسیتی در حمله به کنسولگری ایران در سوریه را ناشی از همین شکست و استیصال دانست و افزود: ملت ایران با پاسخ قاطع خود رژیم صهیونیستی را به شکل موثری تنبیه کرد.

رئیسی در ادامه با اشاره به بی‌عملی و ناکارآمدی سازمان‌های بین‌المللی مدعی دفاع از حقوق بشر و امنیت در جهان گفت: تلاش‌های برخی کشورها برای ملزم کردن رژیم صهیونیستی به توقف جنایاتش در غزه، بارها با حق وتوی آمریکا بی‌اثر شده و امروز سوال ملت‌های آزاده این است که آیا نباید نظامی عادلانه جایگزین این ساختار ناعادلانه شود که توانایی دفاع از مظلوم و نشاندن ظالم سر جای خود را ندارد!

رئیس جمهور با تاکید بر اینکه تردید نداریم که نظمی عادلانه جایگزین نظم فعلی خواهد شد، افزود: اراده و خواست ملت‌های مسلمان و آزادی‌خواهان جهان تحت لوای انسجام و یکپارچگی برای آزادی قدس و پیروزی فلسطین حتما محقق خواهد شد. 

رئیسی در بخشی دیگر از سخنانش با اشاره به توافقات صورت گرفته میان ایران و پاکستان برای گسترش روابط در سطوح مختلف و هدف‌گذاری برای رسیدن حجم تبادلات تجاری به 10 میلیارد دلار در قدم اول، مرز بیش از 900 کیلومتری دو کشور را فرصتی ارزشمند برای توسعه، رفاه و رونق مناطق مرزی دانست.

رئیس جمهور با بیان اینکه ملت ایران با وجود همه تحریم‌ها و فشارها، پیشرفت‌های بزرگی در عرصه‌های علمی، فناوری و اقتصادی داشته است، ایران امروز را کشوری پیشرفته و فناور توصیف کرد که می‌تواند با به اشتراک گذاشتن ظرفیت‌های متقابل با پاکستان گام‌های بلندی در تامین منافع و پیشرفت دو طرف بردارد.

رئیسی با تاکید بر اینکه تجارت غیر رسمی بین دو‌کشور باید به تجارت رسمی تبدیل شود، تحقق این هدف را نیازمند همکاری صمیمانه همه فعالان اقتصادی و تجار دو کشور دانست و از فعالان اقتصادی و تجار دو کشور خواست تلاش خود را برای بالفعل کردن ظرفیت‌های متقابل مضاعف کنند.

انتهای پیام/